Levenstestament | Wat is het en waarom is het belangrijk?

Wat het precies is, leg ik later in deze blog uit. Eerst het nut ervan in een casus.

De situatie

Vader en moeder zijn eind 70 en wonen in hun eigen huis. De woning heeft veel overwaarde, ondanks de bestaande hypotheek, maar er is geen spaargeld. Hun gezondheid gaat achteruit en soms zijn zaken niet helemaal duidelijk. De kinderen maken zich zorgen, zowel om de gezondheid van hun ouders als om hoe ze de financiële zaken goed kunnen regelen.

De oplossing

Het zijn niet de makkelijkste gesprekken om te voeren, maar gelukkig wilden de ouders dit onderwerp wel bespreken. Samen met de kinderen spraken we af bij ouders thuis. 

Naast advies over financiële zaken, bespraken we: 

• De mogelijke gevolgen van een opname in een verzorgingshuis (daarover lees je meer in een andere blog) en 
• Hoe het testament eventueel aangepast moest worden (ook hierover meer in een andere blog).

Een belangrijk onderdeel van het gesprek was ook het levenstestament. Gelukkig werden de levenstestamenten op tijd opgesteld door de notaris. Niet veel later werd bij moeder dementie vastgesteld en overleed vader. Moeder moest vervolgens in een verzorgingshuis worden opgenomen. Als er geen levenstestament voor haar was opgesteld, zouden er een aantal belangrijke nadelen zijn geweest:

• De woning had niet verkocht kunnen worden zonder goedkeuring van de rechter (welke niet zomaar wordt gegeven), waardoor de lasten voor de woning en de hypotheek door zouden lopen.
• De erfbelasting van vader moest worden betaald, maar er was geen spaargeld en de overwaarde kon ook niet worden gebruikt.
• Er zou uiteindelijk vermogensbelasting moeten worden betaald over de woning (zie mijn andere blog over CAK).
• De overwaarde van de woning kon niet worden geschonken, wat zou betekenen dat er bij het overlijden van moeder meer erfbelasting betaald zou moeten worden.

Als moeder nog lange tijd zou leven, zou dit financiële nadeel alleen maar groter worden. Dankzij het levenstestament konden deze problemen voorkomen worden, waardoor de kinderen en de ouders zich minder zorgen hoefden te maken over de financiële toekomst.

Algemeen

• Een levenstestament is een waardevol instrument om ervoor te zorgen dat je vermogen en medische zaken goed worden geregeld als je dat zelf niet meer kunt. 
• Het biedt niet alleen gemoedsrust voor jou, maar ook voor je dierbaren, omdat het duidelijk maakt wie welke beslissingen mag nemen. 
• Een levenstestament voorkomt dat er een impasse ontstaat als je niet meer zelf kunt beslissen. Het is belangrijk om goed na te denken over wie je als gevolmachtigde wilt aanwijzen, en welke rechten je aan die persoon geeft. 
• De uiteindelijke vastlegging moet bij een notaris gebeuren.
• Het is belangrijk om te weten dat het opstellen van een levenstestament niet betekent dat je nu al wilsonbekwaam bent. Het is gewoon een voorzorgsmaatregel voor het geval je ooit niet meer in staat bent om zelf beslissingen te maken.

Specifieker

• Een levenstestament is een document waarin iemand een ander machtigt om beslissingen voor hem of haar te nemen als diegene zelf niet meer in staat is om dat te doen, bijvoorbeeld door dementie of een ongeluk. Die andere persoon heet de gevolmachtigde.
  • • Meestal is dit een partner, kind, broer of zus, of een andere vertrouwde persoon. Het is mogelijk om meerdere gevolmachtigden aan te wijzen. Soms worden kinderen bijvoorbeeld gezamenlijk als gevolmachtigde benoemd
• Het gaat hierbij om het regelen van financiële zaken. 
  • • Een gevolmachtigde mag allerlei zaken regelen, zoals het beheren van je vermogen, het verkopen van je huis, en het openen van bankrekeningen. 
    • Er kunnen echter beperkingen worden gesteld in de volmacht, bijvoorbeeld dat schenkingen alleen mogen worden gedaan aan je kinderen of dat de woning alleen verkocht mag worden als je in een verzorgingstehuis zit. 
    • Ook zijn er enkele wettelijke beperkingen, zoals dat een gevolmachtigde geen testament mag wijzigen of euthanasie kan regelen.
• Ook kan dit gaan om medische zaken. 
  • • Veel mensen kiezen ervoor om ook medische wensen op te nemen in hun levenstestament. Dit kan bijvoorbeeld gaan om een medische volmacht, waarin je aangeeft wie beslissingen mag nemen over je zorg als je dat zelf niet meer kunt. 
    • Daarnaast kun je specifieke wensen vastleggen, zoals een behandelverbod (bijvoorbeeld geen sondevoeding) of zelfs een euthanasieverklaring. Het is belangrijk om te weten dat euthanasie op basis van een levenstestament niet zonder meer uitgevoerd mag worden door een arts. De wet stelt strenge eisen aan euthanasie. 
• Je kunt ervoor kiezen om de volmacht meteen in te laten gaan of pas op het moment dat je niet meer wilsbekwaam bent. De keuze tussen een directe of uitgestelde volmacht is belangrijk, omdat het bepalen van wilsbekwaamheid soms ingewikkeld kan zijn. Als de volmacht direct ingaat, moet je de gevolmachtigde volledig vertrouwen.
• Het levenstestament heeft dus niets te maken met het verdelen van een erfenis. Dat doet een normaal testament. Een levenstestament gaat over wie er beheer neemt over je vermogen als je dat zelf niet meer kunt.