De casus
Een cliënt is overleden. Hij en zijn vrouw waren getrouwd op huwelijkse voorwaarden. Beiden waren eerder getrouwd geweest en hebben uit die eerdere huwelijken ieder twee kinderen. Een samengesteld gezin dus.
In 2010 hebben ze allebei een testament laten opstellen waarin staat dat de langstlevende de erfgenaam is én dat er een tweetrapsmaking van toepassing is. Maar wat houdt dat precies in? En wordt met zo’n regeling ook echt bereikt wat de bedoeling is?
Wat is een tweetrapsmaking eigenlijk?
- Met een tweetrapsmaking wil de overledene – de erflater – regelen dat zijn vermogen eerst bij één persoon terechtkomt, meestal de partner. In dit geval is dat de echtgenote. Maar wanneer zij later overlijdt, wil de erflater dat zijn vermogen uiteindelijk niet naar haar familie gaat, maar naar zijn eigen kinderen.
- De langstlevende partner heet dan de bezwaarde en de kinderen van de overledene zijn de verwachters. De bezwaarde mag het vermogen gebruiken, maar het blijft in zekere zin “in be(z)waring” (de (z) is heel belangrijk -zie later) voor de verwachters.
- Zo zorgt de tweetrapsmaking ervoor dat het vermogen in de juiste familie blijft én dat er geen ongewenste verschuivingen ontstaan na het tweede overlijden.
Voordeel: minder erfbelasting bij het eerste overlijden
Een belangrijk voordeel van een tweetrapsmaking is de besparing van erfbelasting.
Omdat de langstlevende partner de enige erfgenaam is, wordt er bij het eerste overlijden vaak minder erfbelasting betaald.
De langstlevende heeft namelijk een hoge vrijstelling (ruim €800.000), terwijl de kinderen maar een kleine vrijstelling hebben (ongeveer €25.000).
De kinderen erven bij het eerste overlijden niets, dus ze betalen dan ook geen erfbelasting. Dat kan een aanzienlijke belastingbesparing opleveren.
De bezwaarde: administratie en verplichtingen - hier komt de (z)
- De langstlevende partner – de bezwaarde – erft dus het vermogen, maar wel met voorwaarden. Alles wat zij ontvangt, is bezwaard vermogen.
- Dat betekent dat zij richting de verwachters (de kinderen van de overledene) een administratieplicht heeft. Zij moet kunnen aantonen wat er met dat vermogen gebeurt: hoeveel het is, wat ermee gedaan wordt en of er bijvoorbeeld verkopen of opnames zijn geweest.
- Dat klinkt misschien formeel – en dat is het ook. Deze administratieplicht is een juridische verplichting en moet dus echt worden nagekomen.
- In de praktijk wordt dat nog weleens vergeten of onderschat. Daarom is het belangrijk dat de langstlevende zich hiervan bewust is en dat er goede afspraken worden gemaakt, bijvoorbeeld met een notaris of estate planner.
Aanvullende afspraken: maak het praktisch werkbaar
Om te voorkomen dat de langstlevende vastloopt in administratieve rompslomp, is het verstandig om in het testament aanvullende bepalingen op te nemen. Daarmee wordt de regeling werkbaarder, zonder dat de kinderen van de eerstoverledene worden benadeeld.
Denk bijvoorbeeld aan:
- De langstlevende mag het vermogen gebruiken, opmaken of investeren naar eigen inzicht.
- De langstlevende mag de woning verkopen, verhuren of met hypotheek belasten.
- Binnen een bepaalde termijn wordt er een duidelijke boedelbeschrijving gemaakt van wat er was bij het overlijden – banksaldi, woningwaarde (WOZ), hypotheekstand, enzovoort.
- De administratieplicht mag op een eenvoudige manier worden uitgevoerd, bijvoorbeeld door jaarlijks een overzicht van de belangrijkste vermogensbestanddelen bij te houden.
Met zulke bepalingen blijft de regeling helder, uitvoerbaar én eerlijk voor alle betrokkenen.
Conclusie: tweetrapsmaking als slimme nalatenschapsplanning
- Een tweetrapsmaking is een slimme manier om erfbelasting te besparen bij het eerste overlijden en om te zorgen dat het vermogen binnen de eigen familie blijft.Zo voorkom je dat het vermogen via de langstlevende partner in een andere familie belandt.
- Wel is het belangrijk rekening te houden met de administratieplicht van de bezwaarde. Die kan in de praktijk behoorlijk zwaar zijn.
- Daarom is het verstandig om in het testament extra bepalingen op te nemen die het voor de langstlevende makkelijker maken om aan alle verplichtingen te voldoen.
- Op die manier blijft het doel helder: bescherming van de langstlevende én recht doen aan de wens dat het vermogen uiteindelijk bij de eigen kinderen terechtkomt.
Reactie plaatsen
Reacties