Wanneer een van de ouders overlijdt, is het laatste waar je aan wilt denken administratie. Toch kan juist dat papierwerk veel ellende voorkomen. Want zonder een goede boedelbeschrijving kunnen erfgenamen – soms jaren later – voor vervelende verrassingen komen te staan.
De casus: kinderen eisen het erfdeel van moeder op
Een man en vrouw zijn getrouwd en hebben twee kinderen.
In 2004 overlijdt de moeder, zonder testament. Alles blijft onverdeeld, want “het komt later wel goed”. Een paar jaar daarna hertrouwt de vader met een nieuwe partner. In zijn testament bepaalt hij dat zijn kinderen bij zijn overlijden het erfdeel van hun moeder mogen opeisen, en dat zijn nieuwe vrouw de rest erft. Wanneer vader in 2024 overlijdt, lijkt het allemaal netjes geregeld.
Maar dan komt de vraag: hoe hoog was het erfdeel van moeder eigenlijk?
De ontbrekende schakel: geen boedelbeschrijving
Na het overlijden van moeder is destijds geen boedelbeschrijving gemaakt. Niemand heeft dus vastgelegd wat haar nalatenschap precies waard was. Het grootste vermogen zat in de eigen woning – en die is sinds 2004 flink in waarde gestegen.
Gevolg: de kinderen willen hun erfdeel uit moeders nalatenschap opeisen, maar dat moet nu worden berekend op basis van de huidige woningwaarde. Dat bedrag ligt vele malen hoger dan destijds, en dat pakt financieel ongunstig uit voor de nieuwe echtgenote.
Een duidelijke boedelbeschrijving had hier veel onduidelijkheid (en spanning) kunnen voorkomen.
Wat is een boedelbeschrijving en waarom is die zo belangrijk?
Een boedelbeschrijving is een overzicht van alle bezittingen en schulden van de overledene op het moment van overlijden.
Denk aan:
• de woning (en de WOZ-waarde daarvan),
• spaar- en beleggingsrekeningen,
• eventuele schulden of leningen,
• persoonlijke bezittingen.
Zo’n overzicht laat precies zien wat de waarde van de nalatenschap is en wat ieder erfdeel bedraagt.
Die duidelijkheid voorkomt niet alleen discussies tussen erfgenamen, maar is ook essentieel voor de fiscale afwikkeling en toekomstige erfbelasting.
Het fiscale plaatje: belasting die dubbel betaald kan worden
Bij het eerste overlijden – in dit geval in 2004 – is er erfbelasting verschuldigd over het erfdeel van de kinderen. Die vordering hoort vastgelegd te worden, zodat bij het tweede overlijden duidelijk is wat al eens is belast.
Omdat er in dit voorbeeld nooit een officiële boedelbeschrijving is gemaakt, is de waarde van die vordering nu onbekend. Dat betekent dat de Belastingdienst die niet kan verrekenen – en dat er bij het tweede overlijden méér erfbelasting wordt betaald dan nodig.
Als bovendien de aangifte van 2004 niet meer te vinden is, heb je als erfgenaam weinig bewijs in handen. En dat kost vaak flink geld.
Voorkomen is beter dan genezen
Een overlijden is emotioneel zwaar, en het voelt vaak ongemakkelijk om dan over geld te praten. Toch is het maken van een boedelbeschrijving een van de belangrijkste stappen na een overlijden.
Het geeft rust, duidelijkheid en voorkomt dat nabestaanden jaren later tegenover elkaar komen te staan – of onnodig veel erfbelasting betalen.
Reactie plaatsen
Reacties